De mythe van de maagd vs gedwongen maagdelijkheid

Woorden doen er altijd toe. In elke context, in elke communicatie, geschreven of gesproken. Perceptie kan alleen maar veranderen als er voldoende nuance kan gebracht worden over éénder welk onderwerp. Ik ben al weken de aankondiging van het nieuwe VRT-programma De Maagdenclub op sociale media aan het volgen. De programmamaakster Lidewij Nuitten wil graag een taboe doorbreken door maagdelijkheid bespreekbaar te maken en door een maagdenclub op te richten. Ze vertrekt vanuit haar eigen medische diagnose, namelijk vaginisme, en zoekt naar mensen die over hun eigen, meest intieme geheim, willen getuigen en zelfs lid willen worden van haar maagdenclub. En die zoektocht lijkt in de eerste aflevering al niet van een leien dakje te lopen. Ironisch genoeg hoor ik Madonna, het boegbeeld van de seksuele vrijheid van de vrouw in de jaren tachtig van de vorige eeuw, Like a Virgin zingen in het programma.

Ik besloot te kijken naar de eerste aflevering van De Maagdenclub. De eerste minuten waren verschrikkelijk te verdragen door de woordkeuze die ze maakte in gesprekken met haar vrienden.

‘Ik heb seks gehad.’

‘Ik heb het nog niet gedaan.’

‘Maagden, dat moeten wel seuten zijn.’

Het woordje ‘het’ refereert naar penetratieve seks en het woordje ‘seks’ is gewoon maar seks.

Als we seks enkel maar linken aan penetratieve seks en niet aan intimiteit, veiligheid en liefde dan is het louter een middel om oerverlangens te bevredigen. Ik praat liever over intimiteit met mijn vrienden dan over seks. In een tijdsgeest waar de Samantha’s van deze wereld in Sex and The City zich gedragen alsof een seksleven hebben een tweede adem is (wat ook zo is natuurlijk, ik ben niet tegen een actief seksueel leven) maar intimiteit tijdverspilling is, moeten we niet verwonderd zijn dat mensen zich niet willen uitspreken over maagdelijkheid. Cultureel zijn we nog altijd te veel gefocust op snelle bevrediging via penetratieve seks. Dat is een zeer jammere feit.

Maar ik heb de indruk dat de programmamaakster een nog groter taboe vergeet: gedwongen maagdelijkheid. In de Turkse gemeenschap, mijn gemeenschap, worden meisjes nog altijd geleerd te wachten tot het huwelijk met seks of intimiteit. De ongezonde fixatie op het maagdenvlies, dat deel uitmaakt van de vrouwelijke anatomie, dus eigenlijk een verwaarloosbaar stukje membraan in de vagina, is nog altijd sterk aanwezig. Jonge meisjes krijgen seksuele opvoeding maar het narratief blijft dat het maagdenvlies intact moet blijven voor het huwelijk. De eer van de Turkse man is het maagdenvlies van zijn bruid. In die zin hebben vele Turkse vrouwen nooit een gezonde opvoeding rond seks en intimiteit gekregen. Seks wordt nog altijd voorgesteld als een privilege voor de man. De vrouw moet maar ondergaan. Tot op de dag van vandaag word ik nog altijd scheef bekeken door een deel van mijn Turkse gemeenschap omdat ik vorig jaar in een interview heb toegegeven dat ik geen maagd was toen ik trouwde met een Turkse man, nu twee decennia geleden. Ik heb die rekening al fors mogen betalen in mijn gemeenschap als zogenaamde vrije vrouw in een Westers land. In de tweede aflevering gaat Nuitten dit taboe wel braafjes porren onder het mom van religie maar gedwongen maagdelijkheid is een cultureel patroon waar vrouwen zich niet uit kunnen bevrijden. Nuitten zal zeker niet in de twee maten/twee gewichten-mentaliteit van de gemeenschap willen roeren waar mannen wel kunnen genieten van hun seksuele vrijheid en hun privileges. Omdat ze nu eenmaal man zijn.

De programmamaakster begrijpen is een ware opdracht: wil ze de maagdelijkheid vieren met haar clubje van gelijkgestemden of wil ze het taboe op de maagdelijkheid doorbreken in haar veilige cocon en alle subculturen in dit land negeren die de maagdelijkheid bij de vrouw als een voorwaarde zien, als een fictieve kuisheidsgordel om de eer van de man niet te bezoedelen? De verantwoordelijkheid die jonge vrouwen in die subculturen krijgen toebedeeld zal zeker niet in haar feelgood-programma passen. Want er zijn eremoorden gepleegd, er zijn vrouwen aan de schandpaal genageld en vernederd en families geruïneerd omdat maagdelijkheid voor intimiteit komt. Daarom is praten over seks en maagdelijkheid niet genoeg. Praten over intimiteit en verlangens is gezonder dan enkel maar te focussen op het stempel maagd zijn. Ik ken jonge Turkse ongehuwde vrouwen die werden vernederd om hun vriend te plezieren, enkel en alleen maar om hun maagdenvlies intact te kunnen houden. Ik heb Turkse moeders hun dochters met de haren naar de dokter zien sleuren om het maagdenvlies te herstellen. Drama’s en verdriet hebben gezorgd voor disfunctionele moeder-dochter relaties omdat beide partijen niet in staat waren te praten over intimiteit en verlangens en seks als een huwelijkse verplichting opvoerden voor de vrouwen.

En natuurlijk moet er gesproken worden over maagdelijkheid, al of niet bij keuze, of omwille van een medische diagnose zoals bij Nuitten. Maar maagdelijkheid is in subculturen geen keuze maar een keurslijf dat een vrouw verplicht is te dragen totdat mannen beslissen dat ze er recht op hebben. De vrijheid en de keuze om maagd te blijven of ten volle te kunnen genieten van seksualiteit en verlangens zonder drempels, want daar zou het programma in essentie over moeten gaan, zou eerder naar de voorgrond moeten treden dan een vrouw die op zoek is naar dertig maagden om hun maagdelijkheid te vieren. Alsof maagden een afwijking zijn in deze samenleving, alsof maagd zijn een gedwongen onwillekeurig gekozen pad is waar er geen andere richtingen worden aangegeven. Praten over de vrijheid van seksualiteitsbeleving is zo veel waardevoller dan te praten over de mythe van de maagd. Ik dacht dat we in de 21ste eeuw al veel verder stonden.

In de trailer van de volgende aflevering zag ik de programmamaakster tegenover een vrouw zitten met verschillende dildo’s uitgestald op de tafel die hen scheidde. Nuitten gaf aan dat ze een bepaald soort dildo intimiderend vond en dat is exact weer het verkeerde uitgangspunt: seks is penetratie. Heel deze zoektocht naar leden voor het maagdenclubje van Nuitten vertrekt vanuit een verkeerde perceptie en ik ben er niet zeker van of ze het maagdentaboe gaat doorbreken of ze dit juist in stand zal houden. Seks was en is voor vele maagden nog altijd een angstaanjagend verplicht nummertje. Terwijl intimiteit iets waardevols, intens en verbindend kan zijn met je partner.